Επικαιροποίηση πρότασης ένταξης της Σαμοθράκης στο δίκτυο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΒΙΟΣΦΑΙΡΑ της UNESCO

Το έργο αφορά στην ανανέωση της πρότασης ένταξης της Σαμοθράκης στο δίκτυο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΒΙΟΣΦΑΙΡΑ (MAN & BIOSPHERE, ΜΑΒ) της UNESCO με διευρυμένο σχέδιο που θα περιλαμβάνει τρία οικοσυστήματα: α) Δάσος Δαδιάς, β) Δέλτα Έβρου και γ) Ν. Σαμοθράκης. 

Υφιστάμενη Κατάσταση

Η προσπάθεια ένταξης της Σαμοθράκης στο δίκτυο MAB/UNESCO ξεκίνησε στα τέλη της 10-ετίας του 2000 με πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου BOKU της Αυστρίας που είχε ερευνητική δράση στο νησί με αντικείμενο την κοινωνική οικολογία και την οικονομική αυτονομία του νησιού. Με την αρωγή του BOKU ο Δήμος Σαμοθράκης κατέθεσε στην Επιτροπή του MAB/UNESCO σχετικούς φακέλους το 2011 και το 2013, τη 2η φορά με τη συμμετοχή του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), το οποίο επίσης είχε αναπτύξει ερευνητική δράση στο νησί με αντικείμενο την υδατική οικολογία και την προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με την απάντηση του MAB/UNESCO το 2014, η πρόταση ένταξης της Σαμοθράκης στο δίκτυο αναβλήθηκε καθώς δεν πληρούσε ακόμη τα κριτήρια, με το νομικό καθεστώς του πυρήνα της περιοχής (αν και περιοχή NATURA) να είναι ακόμη ασαφές, ενώ και η διακυβέρνηση και η χρηματοδότηση της προτεινόμενης περιοχής δεν είχαν καθοριστεί ικανοποιητικά. Τέλος, ενθάρρυνε περαιτέρω τις ελληνικές αρχές να αντιμετωπίσουν αυτά τα ζητήματα και να καταθέσουν εκ νέου φάκελο ένταξης.

Τα επόμενα χρόνια ακολούθησε σειρά διαβουλεύσεων στελεχών του ΕΛΚΕΘΕ και του Συλλόγου «Αειφόρος Σαμοθράκη» (που ιδρύθηκε μετά από πρόταση της Επιτροπής MAB/UNESCO για να στηρίξει το εγχείρημα) με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής MAB/UNESCO καθηγητή κ. Μιχάλη Σκούλλο και σχεδιάστηκε νέο σχέδιο ένταξης προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις του MAB/UNESCΟ. Στη συνέχεια και μετά από διαβουλεύσεις με παράγοντες της Περιφέρειας ΑΜΘ αποφασίστηκε να κατατεθεί πρόταση για μια διευρυμένη προς ένταξη περιοχή που θα περιλαμβάνει, εκτός της Σαμοθράκης, και τις περιοχές Δαδιάς και Δέλτα Έβρου.

Σκοπιμότητα Πρότασης

Το πρόγραμμα MAB/UNESCO είναι ένα διακυβερνητικό πρόγραμμα που στοχεύει στη δημιουργία μιας επιστημονικής βάσης για την ενίσχυση της σχέσης μεταξύ των ανθρώπων και του περιβάλλοντος τους. Συνδυάζει τις φυσικές και κοινωνικές επιστήμες με σκοπό τη βελτίωση των ανθρώπινων μέσων διαβίωσης και τη διαφύλαξη των φυσικών και διαχειριζόμενων οικοσυστημάτων, προωθώντας έτσι καινοτόμες προσεγγίσεις οικονομικής ανάπτυξης που είναι κοινωνικά και πολιτιστικά κατάλληλες και περιβαλλοντικά βιώσιμες.

Η ένταξη της προτεινόμενης περιοχής στο δίκτυο MAB/UNESCO δεν είναι απλά τιμητική, αλλά θα δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη θεματικού τουρισμού και επιχειρηματικότητας με σημαντική προστιθέμενη αξία παροχής υπηρεσιών και τοπικών προϊόντων. Σημειώνεται ότι μια περιοχή που εντάσσεται στο δίκτυο MAB/UNESCO δεν υπόκειται σε κανένα επιπλέον περιορισμό όσον αφορά τις ανθρώπινες δραστηριότητες, πλην αυτών που ισχύουν στη χώρα. Το πλούσιο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον της προτεινόμενης περιοχής, σε συνδυασμό με ένα εύρωστο σχέδιο διακυβέρνησης και το γεγονός ότι οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες των περιοχών NATURA της χώρας σύντομα θα αποκτήσουν νομικό έρεισμα, αποτελούν εγγύηση για μια επιτυχημένη πρόταση ένταξης στο MAB/UNESCO.

Περιγραφή Φυσικού Αντικειμένου

Το προτεινόμενο Έργο αποσκοπεί στη χρηματοδότηση των απαιτούμενων δράσεων και ενεργειών για την κατάθεση φακέλου με στόχο την ένταξη της γεωγραφικής περιοχής Δάσος Δαδιάς-Δέλτα Έβρου-Ν. Σαμοθράκης στο δίκτυο MAB/UNESCO. Η πρόταση θα συμπεριλαμβάνει:

  1. την περιγραφή του φορέα διαχείρισης, όπως και του επικεφαλής οργανισμού,
  2. αποδεικτικά στοιχεία οικονομικής βιωσιμότητας του φορέα διαχείρισης και
  3. τη δυνατότητα υλοποίησης αναπτυξιακών προγραμμάτων στην περιοχή. Για τη σύνταξη του φακέλου της πρότασης απαιτείται η εντατικοποίηση των διαβουλεύσεων μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων (Εθνική Επιτροπή MAB/UNESCO, Περιφέρεια ΑΜΘ, εμπλεκόμενοι Δήμοι, δυνητικοί διαχειριστικοί εταίροι, ενδιαφερόμενοι παράγοντες) με σημαντικότερες δράσεις τον καθορισμό του επικεφαλής οργανισμού και την εκπόνηση σχεδίου διακυβέρνησης και δράσης.

Στο πλαίσιο αυτό, οι προτεινόμενες προς χρηματοδότηση δράσεις είναι:

Συναντήσεις διαβούλευσης

Απαιτείται η οργάνωση εκτεταμένης διαδικασίας διαβούλευσης που θα περιλαμβάνει τοπικούς και περιφερειακούς παράγοντες και ενδιαφερόμενα μέρη υπό την καθοδήγηση και συμμετοχή της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής MAB/UNESCO. Στόχος της διαβούλευσης είναι ο καθορισμός του Φορέα Διαχείρισης της περιοχής MAB/UNESCO και της Εκτελεστικής Επιτροπής αυτού, όπως και ο προσδιορισμός του επικεφαλής του Φορέα Διαχείρισης.

Κατάρτιση και κατάθεση φακέλου

Απαιτείται η σύνταξη εμπεριστατωμένου φακέλου για την ένταξη της προτεινόμενης περιοχής στο πρόγραμμα MAB/UNESCO που να παρουσιάζει ένα αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης και να αποδεικνύει την οικονομική βιωσιμότητα της πρότασης.

Προϋπολογισμός

Λαμβάνοντας υπόψη τις προεργασίες που έχουν γίνει και την ωριμότητα του έργου, ο προϋπολογισμός που απαιτείται δε θα ξεπερνάει τις 80.000 Ευρώ.

Δικαιούχος του Έργου

ΕΛΚΕΘΕ